Zoek op showyourself.be

Op deze foto ben ik tussen drie en vier jaar oud. Toen al grote zus van een zusje van anderhalf en een baby broertje. In de ogen van dat kleine meisje zie ik een innerlijke wereld weerspiegeld die ik herken als een lopende lijn doorheen mijn leven, met veel momenten van schoonheid en vreugde, maar ook met pijn, verdriet en verwarring. In de laatste jaren ben ik dat kleine meisje steeds meer gaan opzoeken, steeds meer gaan kijken naar de momenten waarin ze zich triest of eenzaam voelde, onbegrepen of kwaad, schuldig of juist vol schaamte. Sommige van die bezoekjes waren gepland, zoals via innerlijk-kind meditaties, sommige waren eerder toevallig, zoals wanneer ik ze bij een EMDR-sessie plots tegenkom. Bij elk van die bezoekjes komen er moeilijke emoties langs. Ik wordt misselijk van angst, verkramp van woede, krimp ineen van schaamte of voel mijn hoofd barsten met ongehuilde tranen. Je zou je, overigens heel terecht, kunnen afvragen waarom je dat dan in hemelsnaam zou doen. Waarom zou je moedwillig teruggaan naar een moment waarvan je weet: dit wordt sowieso pijnlijk! Ik krijg de vraag ook wel van cliënten wanneer ik uitleg hoe dat proces in zijn werk gaat. En mijn antwoord is steeds hetzelfde: omdat het uiteindelijk leidt tot meer vrijheid, een dieper begrip, meer zelfliefde en meer verbinding. Zie je, in mijn ervaring kan ik enkel bevrijd worden van mijn patronen wanneer ik leer waarom ik doe wat ik doen, en welke pijn, angst of boosheid eronder zit. Dat hoeft niet voor iedereen zo te zijn, maar voor mij geldt dat wel, en ik ben daarin niet alleen. In de woorden van John Bradshaw: 'Je kunt niet genezen wat je niet weet.' Of zoals Thich Nhat Hanh schreef: 'No mud, no lotus'. Ik geef een voorbeeldje uit mijn proces van iets meer dan een jaar geleden: Op een gegeven moment sta ik samen met mijn partner en een vriendin van ons. We zijn vrolijk aan het praten. Ik zeg iets, en ze beginnen allebei te lachen. Ik voel mezelf dichtklappen, klein worden en emotioneel alle deuren dichtgooien. In mijn hoofd passeren gedachten als 'wat zijn ze gemeen' en 'ik had dat niet moeten zeggen, ik ben belachelijk'. Heel snel gaat dat, voor je je er bewust van wordt is het er. Later, wanneer ik met mijn partner alleen ben, spreek ik hem erover aan. 'Eigenlijk kwetste dat me wel, want ik kreeg het idee dat jullie me uitlachten. Zelfs als ik nu achteraf kan zien dat dat misschien helemaal niet zo was. Wanneer we samen dieper kijken naar dit stuk kom ik uit bij een klein meisje van een jaar of zes, op bezoek bij familie in Limburg, waar dat 'Bruhs' een grappig accent was. Maar evengoed datzelfde meisje in Brugge op school, met die grappige Limburgse 'keel-r'. En zo passeren er nog momenten waarin ik me 'uitgelachen', 'raar', 'belachelijk' en vooral ontzettend alleen voelde. Ik kan de gevoelens erkennen, omarmen, dragen. Ik kan het kleine meisje in me vertellen dat ze gewaardeerd wordt, en dat ze niet alleen is. Ik ben er voor haar, altijd. De volgende keer dat ik een gelijkaardige situatie tegenkom herken ik het gevoel, en het kleine meisje dat erachter zit. Ik geef haar een denkbeeldige knuffel en mijn zenuwstelsel kalmeert. Het is zoveel makkelijker om de situatie helder te zien en van daaruit te kiezen hoe ik reageer. Misschien realiseer ik me dat het lachen niets met mij te maken heeft. Of misschien is dat wel zo en zeg ik dat ik het eigenlijk niet plezant vind. 'Pfff, flauw hoor.' Nee, niet flauw, gewoon één van de dingen die voor mij wat moeilijker zijn door gebeurtenissen uit het verleden. En dat mag. Ik mag daar aangeven wat ik wel en niet leuk vind. Dat maakt me betrouwbaar voor mezelf. Wat een ander daarmee doet is dan weer zijn/haar keuze. Hoe meer van die moeilijke momenten ik doorspartel, hoe dieper mijn medeleven en hoe intenser de momenten van vreugde. Er gaat veel minder energie naar het onderdrukken van die moeilijke gevoelens, waardoor er ruimte vrijkomt om andere aspecten van het leven ook ten volle toe te laten. Zoals een cliënt van me na een sessie zei: 'Pfff, het is dikke shit hé. Maar het geeft me ook weer inzicht. Tot volgende week!'

Het is vandaag Valentijn, en hoewel ik eerder meewarig kijk naar de hoeveelheid merchandise die daar blijkbaar mee gepaard moet gaan, vind ik een dag waarop de liefde centraal staat, in al haar kleuren en facetten, ook ontzettend mooi. Ik hou door de band wel van cadeautjes, klein en groot, maar deze ochtend gaven we elkaar vooral dit ene geschenk, dat volgens Marshall Rosenberg, grondlegger van de Verbindende Communicatie, het mooiste is dat je een ander mens kan schenken: je onverdeelde, volledige aandacht. We gingen samen ontbijten, praatten over hoe we het weekend beleefd hadden en wat er nog in het vooruitzicht ligt, maar ook over dromen, verlangens, ideeën en de leukste memes die we zagen passeren. Het afgelopen weekend trokken we opnieuw met een aantal koppels op retreat om dieper te duiken in verbindende communicatie. Hoewel we er inzoomen op hoe je op een verbindende manier een boodschap kan brengen, leggen we ook een heel grote nadruk op hoe je die boodschap kan ontvangen, hoe je hier op een open en empathische manier naar kan luisteren, en wat er eventueel in de weg zit om te kunnen luisteren (of om te kunnen ervaren dat de ander je echt wil horen). Via (niet zo heel erg) hypothetische discussies tonen we hoe snel onze aandacht bij het luisteren wegglijdt... naar onze interpretaties van wat de ander vertelt, een oplossing voor het probleem, een verhaal uit ons eigen leven dat erbij aansluit of nog iets helemaal anders. Onze energie, onze aandacht verglijdt van het verhaal van de ander naar onze eigen gedachten en gevoelens. Vaak hebben we er niet eens erg in, en vaak doen we het ook met goede intenties. Hoe je dan wel je volledige aandacht aan een ander schenkt is misschien wel de belangrijkste skill die ik ooit geleerd heb. Hoe je echt diep luistert, ruimte schept waarin alles er mag zijn, en de ander helpt om te ervaren wat ervaren wil worden, is eigenlijk heel eenvoudig. Ik vat het vaak samen in de volgende zin: Je luistert met de intentie om de ander zo goed mogelijk te begrijpen vanuit diens wereldbeeld. Hoe je dat doet, is op zich ook niet zo complex. In onze koppelretraites leren we koppels bijvoorbeeld aan om terug te reflecteren wat je de ander hebt horen zeggen. Dat kan letterlijk, of met lichtjes andere woorden. Het laat de ander weten dat je echt geïnteresseerd bent in wat ze zeggen, maar het helpt hen ook nagaan of wat ze zeggen voor hen echt klopt, of het genuanceerd genoeg is, of ze iets belangrijks over het hoofd zagen. De focus bij dat terug reflecteren ligt op de emoties en behoeften van degene die vertelt. Wanneer je die benoemt, erkent en valideert (het is begrijpelijk dat je je zo voelt, zo zou ik me ook voelen, ...) krijgen ze ruimte en kunnen ze zo hun functie vervullen. Een emotie die geen ruimte krijgt, een behoefte die niet vervuld wordt of een verhaal dat geen gehoor krijgt komt terug, steeds opnieuw, en vaak in steeds sterkere vormen. Maar het meest nog geef je de ander de aandacht door ruimte te laten. Door stilte, een rustige plek, en door elk oordeel achterwege te laten. En nee, dat is niet zo makkelijk als ik het hier maar uit de losse pols neerpen. Dat vraagt oefening, bewustwording en je leert het met vallen en opstaan. Dat mag. Het feit dat je het wilt leren, dat je de intentie hebt om iemand die aandacht te schenken, telt ook. Wanneer het je echt lukt, wanneer een ander zich door jou gehoord voelt, wanneer je de emoties en behoeftes kan benoemen, wanneer je ruimte maakt voor het verhaal van de ander, dan is wat volgt pure magie. En het is dan niet enkel een geschenk voor je kind, je ouder, je partner, collega of beste vriend, maar ook voor jezelf.

'Heb jij ADHD? Maar jij bent zo rustig' vertelde iemand me onlangs toen ik dat labeltje in een gesprek liet vallen. Ja, ik heb een concentratiestoornis. En nee, dat is niet meteen zo duidelijk als je naar mij kijkt, ook niet als je mij al lang kent en zelfs ik was verrast toen ik ongeveer een jaar geleden die diagnose kreeg. Maar als ik terugkijk, valt er plots wel heel veel op z'n plaats. Mensen omschrijven mij door de band als rustig, bedachtzaam en eerder gereserveerd in plaats van druk, beweeglijk en impulsief. Dat klopt, deels, maar gaat voorbij aan heel wat andere factoren van ADHD die bij mij juist overheersen, en aan het feit dat ik zelf ook heel wat camoufleer. In deze post wil ik wat dieper ingaan op welk effect ADHD op mijn leven heeft, en hoe ik eindelijk een verklaring heb voor dingen waar ik al heel mijn leven tegenaan loop. Het is een lange post geworden, misschien is niet alles even boeiend voor jou, maar voel je vooral vrij om te skimmen, te springen en eruit te pikken wat je nuttig vindt (of het geheel terzijde te leggen). Dat is ook hoe ik met de meeste teksten omga ;-). 1. Vergeetachtigheid Hoe vaak vertelt iemand je iets waarvan je 100% zeker bent dat ze het nog nooit gezegd hebben, terwijl zij er rotsvast van overtuigd zijn van wel (met tijdstip en plaats in gedachten). Ik komt het meerdere keren per week tegen. Vroeger was ik er altijd zeker van dat ik gelijk had: mijn moeder was vast vergeten zeggen dat ze dit weekend weg waren, anders zou ik me wel íets herinneren, toch? Ondertussen weet ik dat de kans reëel is dat iemand mij wel iets verteld heeft, en dat niets de herinnering daaraan kan triggeren. Alsof ik een mini black-out gehad heb. Mogelijks zat mijn hoofd elders, of heb ik het door overprikkeling niet goed opgeslagen, maar het doet mij telkens weer even wankelen. Als ik dit niet meer weet, wat ben ik dan nog allemaal vergeten? 2. Concentratieproblemen en tijdsblindheid ADHD is een concentratiestoornis, maar niet enkel in de betekenis van een tekort aan concentratie. Het is voor mij erg moeilijk om mijn concentratie te sturen. Tijdens een gesprek wordt mijn aandacht snel afgeleid, door een wimper op je wang, muziek op de achtergrond, andere mensen die praten, een associatie in mijn hoofd, iets dat ik later nog moet doen, een ziekenwagen die voorbij rijdt,... de afleidingen zijn eindeloos. Medicatie helpt soms, maar zelfs dan moet ik mezelf er in een conversatie regelmatig aan herinneren om bij het gesprek te blijven. Hetzelfde geldt voor films of teksten die mijn aandacht niet meteen grijpen. Regelmatig moet ik een passage 3-4 keer overlezen voor de tekst echt binnendringt. Tegelijkertijd kan iets mijn aandacht ook zozeer opslorpen dat de rest van de wereld niet meer bestaat. Ik kan zozeer in een boek verdwijnen dat ik niet meer hoor wat er rond mij gebeurt. Of ik begin aan een project, raak in flow en merk plots dat ik duizelig word omdat ik ben vergeten lunchen. Hyperfocus heet dat, en dan kan ik ook echt bergen werk verzetten. #erzijnookvoordelen Niet goed kunnen inschatten hoe lang iets duurt of hoe lang je al aan iets bezig bent is ook iets waar veel mensen met ADHD moeite mee hebben. Tijd lijkt haast iets ongrijpbaars, waarover je geen controle hebt. Ik weet ongeveer wanneer ik moet vertrekken, maar vergeet dat ik daarvoor nog mijn schoenen en jas moet aandoen (en mijn sleutels zijn weer zoek!) waardoor ik toch weer 5 minuten te laat vertrek. Ik heb geleerd om mijn reistijd door de band met 10 minuten te vermeerderen zodat ik toch op tijd aankom, maar het gebeurt zelden dat ik niet in haast vertrek (en toch weer iets vergeet). 3. Impulsiviteit Doorheen de jaren heb ik voor mezelf trucjes gecreëerd om mijn impulsiviteit onder controle te houden. Ik maak regeltjes voor mezelf zoals: 'ik koop geen fast fashion', 'ik koop dit jaar niets dat ik niet nodig heb', 'ik toets niet-essentiële aankopen af met mijn partner', enz. Tijdens gesprekken bijt ik (niet letterlijk) op mijn tong zodat ik niet continu de zinnen van anderen afmaak, of begin over iets waaraan ik plots moet denken. Ik probeer niet teveel van de hak op de tak te springen, omdat ik zo ook mijn eigen draad verlies (frustrerend). Regelmatig moet ik dan vragen 'waar was ik ook weer over bezig?' Wanneer ik bij mijn partner ben en dit even los kan laten voelt dat voor mij heel fijn, en merkt hij ook wel op hoeveel 'drukker' ik plots overkom. Ik praat dan erg snel, want mijn hoofd bijhouden lukt sowieso niet, en onderbreek hem regelmatig. Gelukkig is hij in hetzelfde bedje ziek, dus fluiten we elkaar terug als het de spuigaten uitloopt. 4. Stimmen Stimmen is een repetitieve en/of sensorisch stimulerende handeling die je helpt tot rust te komen. Voor mijn zoon is dat bijvoorbeeld geluiden maken of door de kamer rennen (plezant is dat!) Mijn dochter maakt onbewust een soort geluidjes in haar keel en bijt op haar nagels. Zelf heb ik meestal iets in mijn handen om mee te 'prutsen'. De autosleutels in mijn jaszak (open - dicht - open - dicht), een pen die ik ronddraai tussen m'n vingers, een haarrekker die ik strek en weer los. Heb ik dat niet, dan moeten mijn nagelriemen eraan geloven, of bijt ik mijn lippen stuk. Ook heen en weer wiegen kan mijn heel veel rust brengen, maar dat valt nogal op, dus dat doe ik niet overal zomaar. In mijn hoofd stim ik ook wel, door bijv. hetzelfde stukje van een liedje heel de tijd te herhalen. 5. Executieve dysfunctie Dit is ongetwijfeld het aspect van ADHD dat de grootste impact heeft op mijn leven: ik wil iets doen, écht, én ik zie het belang ervan in, én het is eigenlijk echt niet zo moeilijk, ik moet er alleen aan beginnen... én toch loop ik steeds opnieuw vast. Ik voel me verlamd, raak overweldigd en overspannen, en zoek naar afleiding om van dat verschrikkelijke gevoel af te raken. Telenet bellen? Ik heb er twee maanden weerstand voor gehad tot het eindelijk gebeurde (en het was uiteindelijk een heel leuk gesprek, uiteraard). Een berichtje sturen om af te spreken? Ik wacht er zo lang mee dat het uiteindelijk te moeilijk wordt om nog een datum te vinden. Het gaat niet enkel om taken die ik niet leuk vind, al zijn die quasi onmogelijk om consequent tot een goed einde te brengen, maar zelfs om dingen die ik eigenlijk wel graag doe, zoals een blog post schrijven of een vriendin bellen. Zelfs zaken waar ik zin in heb lijk ik maar niet te doen. Heel vreemd is dat. Doorheen de jaren ben ik daardoor mezelf een stukje beginnen wantrouwen. Het is één ding om voor jezelf een planning op te stellen, maar als je al weet dat het nog erg onzeker is of je die planning dan ook effectief zal uitvoeren, brengt dat erg veel onrust. Ook hier helpt medicatie soms bij, maar het is geen wondermiddel. Ik ben nog steeds op zoek naar hoe ik hier het best mee omga. Deadlines helpen, tegen iemand verantwoording afleggen helpt, mensen in de buurt hebben helpt. Maar het zijn lapmiddeltjes. 6. De eindeloze chaos Vraag mij hoe mijn ideale huis eruitziet en het belangrijkste dat naar voor komt is netheid, orde en rust. Kijk binnen in mijn huis en 9 op10 keer zie je juist het tegenovergestelde. Af en toe krijg ik een opruimbui (in hyperfocus) die dan ergens tussen een paar uur en een tweetal weken duurt. Gegarandeerd valt die ergens stil waarbij er nog een hele hoop spullen blijft staan 'die dan eens een plaats moeten krijgen'. Sommige van die spullen staan daar al meer dan 5 jaar. Voor sommige mensen is die chaos niet per sé een probleem, maar bij mij creëert ze een enorme onrust en versterkt ze de executieve dysfunctie van hierboven. Ik heb orde nodig om goed te functioneren en me rustig te voelen, maar slaag er niet in die orde te creëren en al zeker niet te behouden. 7. Spullen verliezen 'Ja maar, ik moet ook soms mijn sleutels zoeken' krijg ik af en toe als reactie. Bij de diagnose ADHD gaat het niet zozeer om welke moeilijkheden je ervaart als de gradatie waarin ze voorkomen. Ik weet de helft van de tijd niet waar mijn telefoon ligt (ik heb gisteren eens geteld en 5 keer de zin uitgesproken 'waar is mijn telefoon?'). Dat is soms een voordeel (minder afleiding), maar heel vaak ook lastig (ik moet iemand bellen maar heb eerst 20 minuten nodig om mijn telefoon te vinden). Die telefoon kan ik nog bellen met de computer (als ze niet uit staat), maar met sleutels is het lastiger. En ja hoor, die hebben een vaste plaats, maar ze belanden daar niet altijd. Sommige spullen heb ik ooit gekocht, ben ik daarna verloren en vind ik gewoon niet meer terug. Mijn felgroene, draadloze oordopjes om te joggen, bijvoorbeeld. Ze liggen zeker in huis. Ik heb ze op een plek gelegd die me toen logisch leek, maar ondertussen zijn ze al meer dan een jaar zoek. Bankkaarten, geld, batterijen, juwelen, USB-sticks, favoriete pennen, bibliotheek boeken, sokken (uiteraard), onbetaalde facturen, ontelbare losse briefjes met belangrijke info... ze krijgen plots pootjes en ik spendeer elke week zeker een aantal uur met zoeken, doodvermoeiend is dat en eindeloos frustrerend. Ooit zal mijn huis helemaal op orde zijn, en dan gebeurt dat niet meer. Ik ben ermee bezig! Echt waar! 8. Gevoeligheid Veel mensen met ADHD hebben specifieke gevoeligheden, zowel op zintuiglijk als op emotioneel vlak. Ik kan bijvoorbeeld moeilijk om met geluid en veel visuele prikkels (mensen die door elkaar bewegen, verkeer, rommel in huis, ...), en ik ben erg gevoelig aan bepaalde geuren en fysiek contact. Ik was er vroeger ook van overtuigd dat mensen me 'raar' vonden en dat ik nergens bij hoorde. Ik nam vaak blikken of opmerkingen persoonlijk, en voel me nog steeds regelmatig afgewezen door een uitspraak die in sé niets met mij te maken heeft. RSD (Rejection Sesitivity Disorder) speelt bij veel mensen met ADHD een grote rol in hun sociale interacties, en zorgt ervoor at ze die soms vermijden omdat het risico op afwijzing zo kleiner wordt. 9. Kennis niet paraat hebben Ik heb ondertussen al heel wat gelezen, over heel wat onderwerpen. Als het gaat over traumaverwerking, psychologie, relatiedynamieken, enz... klinkt veel me bekend in de oren. Maar als je me nu vraagt 'vertel eens iets over relatiedynamieken' dan sta ik even met mijn mond vol tanden, vergeet de belangrijkste punten en kan ik geen contact meer maken met de kern van de zaak. Hetzelfde gebeurt als mensen me vragen 'hoe zit dat dan met die ADHD van jou?'. Achteraf bedenk ik dan wat ik allemaal eigenlijk had willen zeggen. Deze post dient eigenlijk vooral als referentiemateriaal voor later ;-). 10. Op zoek naar neurotransmitters Mijn brein is continu op zoek naar dopamine, serotonine en noradrenaline, de drie neurotransmitters die een rol spelen bij ADHD. Medicatie helpt meestal bij het regelen van één van deze neurotransmitters, maar dan moet je kunnen leven met de bijwerkingen en de kosten. Voor mij helpt koffie erg goed (zelfde effect en minder bijwerkingen dan methylfenidaat (Rilatine of Medikinet), en ik neem ook een middel om de hoeveelheid noradrenaline in mijn hersenen te reguleren, al ben ik daar nog wat in aan het zoeken. En zelfs dan blijft mijn brein zoeken naar de volgende dopaminerush: een leuk filmpje, een nieuw idee, iets lekkers, iets moois, een interessant gesprek. Het zorgt ervoor dat ik steeds op zoek ga naar nieuwe prikkels, wat interessant kan zijn omdat je zo veel horizonten verkent en veel dingen leert, maar er ook voor zorgt dat je je minder lang in één onderwerp verdiept. Voor- en nadelen dus. Om tegemoet te komen aan die dopaminevraag moet ik bijv. een koptelefoon met luisterboek/comedy/podcast opzetten bij huishoudelijke taken. Anders doe ik 100 dingen tegelijk. Hoe het label voor mij wél hielp Al deze aspecten spelen al heel mijn leven een rol. Doorheen de jaren ben ik ze gaan benoemen als 'luiheid', 'slordigheid' en 'onbeleefdheid'. Ik zag mezelf als een eeuwige opgever, kon niets volhouden of was gewoon asociaal. Mensen hadden groot gelijk dat ze me 'raar' vonden, want ik was ook gewoon niet de makkelijkste, toch? Toen ik ongeveer een jaar geleden de diagnose ADHD kreeg, was dat voor mij het toegangskaartje tot een hele nieuwe wereld vol mensen die mijn verhalen herkenden. Ik werd lid van facebookgroepen waarin mensen hun ervaringen deelden, ik las veel en leerde met andere ogen kijken naar mijn 'tekortkomingen'. En tegelijk kregen alle moeilijkheden die ADHD met zich meebrengt ook een positieve keerzijde: ja ik was snel afgeleid, maar daardoor ook opmerkzaam. Ik was erg gevoelig en kon daardoor anderen ook goed aanvoelen. Ik sprong van de hak op de tak, maar dat kwam omdat mijn brein ook overal verbanden legde en zo grotere gehelen creëerde uit kleinere details. Mijn ADHD helpt me vaak snel reageren in bepaalde situaties, wat goed van pas kwam in mijn rol als vervangleerkracht. Het laat me in coaching gesprekken makkelijk verbanden leggen tussen verschillende dingen die mijn cliënten vertellen, waardoor ik het grotere verhaal achter zaken die ongerelateerd lijken kan blootleggen. Ik ben iemand die steeds wil blijven ontdekken en bijleren, op vlak van de menselijke psyche, bijvoorbeeld. Het maakte me nieuwsgierig en leergierig, waardoor ik op school weinig problemen ondervond en ook nu heel erg geboeid kan zijn door zowat iedereen die ik tegenkom. Mijn diagnose liet me met meer zachtheid en helderheid kijken naar mezelf. Ik leerde aanvaarden dat ik bepaalde tekortkomingen had en misschien altijd zou hebben, en dat bepaalde hulpmiddelen dus gewoon essentieel waren voor mij (digitale kalender met alarm, zichtbare reminders op m'n keukenaanrecht, enz). Het helpt me ook, beetje bij beetje, om de schuld en schaamte achter te laten voor zaken die nu eenmaal gewoon moeilijker zijn voor mij dan voor anderen. Uiteindelijk is een diagnose of een label ook niet meer dan een momentopname. Het kan dingen verklaren, en je helpen aanvaarden. Het kan je in de richting wijzen van de juiste documentatie en gespecialiseerde hulp. En het kan je helpen om met meer zachtheid te kijken naar jezelf en naar anderen die worstelen met dezelfde (of met andere) problemen. Niet voor iedereen werken labels zo. Dat besef ik. En niet alle labels dragen dezelfde connotatie. Ik zelf ervaar ze vooral als bevrijdend, als bevestigend. Ze helpen me om mezelf te zien zoals ik ben, met alle uitdagingen en kansen, en ook om naar mijn kinderen te kijken op dezelfde manier. Ze helpen me rekening te houden met mijn eigen behoeften, zelfs al zou ik soms liever willen dat die anders waren. Dus nee, labels zijn niet 'per sé' slecht. Net zoals ze niet per sé een oplossing zijn. Laat ze vooral zijn wat ze zijn voor de persoon die het label draagt, al dan niet vrijwillig. Luister naar wat die persoon ervaart en vertrouw erop dat wat die persoon zegt klopt voor hem of haar. Ik ben veel meer dan mijn labels, en ze zijn tegelijk een wezenlijk onderdeel van hoe ik de wereld ervaar. Zou ik het liefst geen ADHD hebben? Af en toe wel, wanneer ik weer eens tegen de berg was van een maand ver aanloop. Maar de meeste dagen geniet ik ook van de gekke sprongen die mijn brein maakt en de intense ontroering van de schoonheid in onze wereld.

‘Weet jij nog welke maat ik had van broeken?’ vraagt hij aan de telefoon terwijl hij in de winkel staat en ik thuis het eten klaarmaak. ‘Nee, moet ik dat dan weten?’ ‘Ik ken jou maat wel hoor!’ Hij zegt het al lachend maar ik voel me even schuldig. Ja, hij kent mijn maat wel, maar die is dan ook gewoon door de band dezelfde, voor broeken, jassen, truien, enz. Mannenmaten zijn een beetje een soep, en hij moet ze zelf ook opnieuw opzoeken (of mij vragen). En terwijl mijn verdedigingslinie zich deskundig opstelt, begrijp ik dat er in mij iets anders wordt geraakt: ik vind dat ik het zou moeten weten. Ik realiseer me ook dat mijn moeder de maat van mijn vader vast wel kent. En dat ik zijn maat ook zou kennen moesten we vaker samen kleren kopen (doen we dat te weinig?). En dat het een deeltje is van zijn handleiding dat ik nog niet ken. ‘Zijn handleiding’? vraag je je nu misschien af. Ja, zijn handleiding. Het bestand in mijn hoofd waarin ik heel zorgvuldig alle informatie over mijn partner opsla die van belang is, voor mij of voor hem. Zoals hoe hij graag zijn koffie drinkt en wat hij nodig heeft na een lange werkdag. Maar ook wie zijn beste vrienden zijn en tegen wie hij moeilijk ‘nee’ kan zeggen. Beetje bij beetje schrijven we doorheen ons leven de handleiding van iedere persoon die voor ons (tijdelijk) belangrijk is. We leren hoe we het best bepaalde situaties aanpakken en wat een trigger is voor de ander. We ontdekken waar we hen een plezier mee kunnen doen, en wat teveel gevraagd is op welk moment. John en Julie Gottman van The Gottman Institute spreken over ‘love maps’ of ‘liefdeskaarten’ van koppels. Uit onderzoeken blijkt dat deze love maps een absolute must zijn in een relatie: elkaar door en door kennen zorgt voor een stevige basis van vriendschap waarop alle andere aspecten van een langdurige relatie gestoeld zijn. Het idee van de ‘handleiding’ kwam bij mij op na een romantisch weekendje in Frankrijk. We hadden, onder andere, gesproken over de moeder van mijn partner die jong gestorven is na een lange ziekte. Ik stelde me voor hoe dat zou zijn voor een relatie, en specifiek voor onze relatie. Stel dat ik ziek word, en overlijd, zou hij iemand nieuw vinden? Zou ze hem net zo goed leren kennen als ik hem ken? Ik hoop alvast dat hij iemand zou vinden die hem even graag ziet als ik hem zie, en als ik dan een handleiding zou kunnen schrijven over hoe je hem kunt liefhebben, wat zou er dan in staan? Zo rijpte het idee van een handleiding voor je partner in onze twee hoofden verder, en sindsdien refereren we er vaak naar. De handleiding die we in ons hoofd creëren is vaak een samenraapsel van allerlei ervaringen, verhalen, ideeën en veronderstellingen. Soms denken we dat hij helemaal correct is maar blijkt, bij zorgvuldig nalezen, dat er heel wat hoofdstukken gewoon nergens op slaan. We hebben ze gefabriceerd of geïnterpreteerd vanuit onze eigen denkwereld. Of we denken dat het boek behoorlijk vol is, maar wanneer we met iemand anders praten realiseren we ons dat er nog heel wat lege bladzijden zijn. Dat we niet precies weten hoe onze partner denkt over zus of zo, en hoe hij/zij graag het tuinonderhoud aanpakt. En natuurlijk vergeten we die handleiding regelmatig te updaten, terwijl niets zo snel verandert als wie we zijn. (Nee, zelfs de technologie niet, want die verandert pas wanneer wij een idee hebben.) In de handleiding die ik van mijn partner heb zijn best nog wat lege pagina’s. Dat kan ook niet anders als je elkaar pas 5 jaar kent. Zelfs in de handleidingen die ik van mijn kinderen heb ontbreken nog delen. En ik weet dat er pagina’s in elke handleiding zijn die aan een revisie toe zijn. Eet hij nog steeds het liefst van al chili? Welke app gebruikt hij nu voor zijn planning (Todoist! Hij vertelde het me gisteren nog) en hoe zit het nu tussen hem en die ene collega met wie het een tijdje geleden niet zo vlotte? In de handleiding die hij van mij heeft zijn ook nog veel lege pagina’s. Dat is deels omdat we weinig tijd hebben gehad om te praten de laatste tijd, en deels omdat ik soms moeite heb met te delen wat ik belangrijk vind. Ik ben, in vele opzichten, een gesloten boek (wat leuk als je metaforen aansluiten op elkaar 😉) Lege bladzijden zijn zelden aan één van beide partners te wijten, en je moet met twee zijn om ze te vullen: één persoon die vanuit nieuwsgierigheid en oordeelloosheid luistert, en één persoon die vanuit openheid en vertrouwen wil vertellen wat er echt in hem/haar omgaat. En ja, dat is soms kwetsbaar (wat vind jij leuk in bed?), en vraagt moed, van beide kanten. Als je merkt dat je in de drukte van alledag wat naast elkaar begint te leven (herkenbaar!), dan kan het fijn zijn om even bewust een revisie te doen van de handleiding, via een gesprek, of via een leuk spel. Spellen als Openhartig en Vertellis zijn er speciaal voor gemaakt, maar je kan ook gerust zelf iets verzinnen om op een andere manier met elkaar in gesprek te gaan. Hier zijn alvast 4 ideetjes voor een update-avond... 1. Ga tellen tot 10 (of 20, of 100) en zeg bij elk getal iets over jezelf: bijv. 1 – ik heb maar één kat omdat onze kat niet overeenkomt met andere katten. Of ik heb nog maar 1 keer echt een job gedaan die ik leuk vond. Je kiest zelf hoe diep je gaat. 2. Neem een pakje kaarten met mooie prenten (bijv. die van Dixit, of van een ander spel). Je kan ook door een magazine bladeren en er foto’s uit pikken. Vertel bij elke foto/tekening waaraan deze je doet denken: een herinnering, een aspect van jezelf, een film die je ooit met je beste vriendin bekeek... 3. Kies een topic uit en stel elkaar zoveel mogelijk vragen hierover, zodat je echt naar de diepte kan gaan. Je luistert zonder oordeel en vanuit nieuwsgierigheid. Mogelijke onderwerpen zijn geld, seks, wonen, werken, kinderen, huisdieren, het milieu, hobby’s, politiek, kunst... (let goed op je eigen triggers bij bepaalde onderwerpen!) 4. Maak je eigen bucket list en deel die met elkaar. Kijk eens of je van de persoonlijke items iets op de gezamenlijke bucket list kan zetten. Jij wil graag met dolfijnen zwemmen en ik wil graag naar Amerika? Oké, dan gaan we naar Florida waar je ook met dolfijnen kwam zwemmen. Het is vrijdag, en vanavond hebben wij ook even tijd voor ons twee. Ik ga alvast eens polsen of mijn partner zin heeft in één van deze ideetjes. Welke vind jij het leukst klinken? En hoe staat het met de handleiding die jij hebt voor je partner, je zoon, je moeder of je beste vriend?

Onze gezinssituatie is - op zijn zachtst gezegd - complex. Voor zij die ons niet zo goed kennen, leg ik even uit hoe het in elkaar zit. Ik, Jorinde, woon in Sijsele, samen in een huis met mijn ouders en twee kinderen. Mijn kinderen zijn één weekend op twee bij hun papa, en de rest van de tijd bij mij. Tom woont schuin tegenover ons met zijn drie kinderen in de weken dat zijn kinderen bij hem zijn. Hij en zijn ex-vrouw hebben een week/week regeling. In de weken dat zijn kinderen bij hun mama zijn, woont hij de facto bij ons. Het is ook telkens dat weekend dat mijn kinderen bij hun papa zijn, en dat we dus voor ons tweetjes hebben. Dan kiezen we in welk huis we verblijven afhankelijk van waar we zin in hebben of waar we aan het werk zijn. Dat lijkt misschien op het eerste zicht erg chaotisch, maar na een tijdje hebben we hierin wel ons ritme gevonden. Een ritme dat voor de kinderen van essentieel belang is om zich rustig en veilig te voelen. We proberen in de complexe regeling zoveel mogelijk voorspelbaarheid te steken, zodat ze weten waar ze aan toe zijn. Maar af en toe gooien we het ook eens helemaal overhoop: wanneer we op vakantie gaan, bijvoorbeeld. In de herfstvakantie planden we een midweek in Centerparcs Zandvoort, met onze 5 kinderen, 4 nachten/5 dagen in een huis voor 10 personen. Aangezien zowel mijn zoon als Tom zijn oudste zoon veel nood hebben aan voorspelbaarheid, structuur en veiligheid wisten we dat de uitdaging lag in proberen tegemoet te komen aan de uiteenlopende behoeftes van de kinderen. Want wanneer de kinderen overspannen raken, is het ook gedaan met onze rust. Dat is al keer op keer gebleken. Dus pasten we ons aan en namen een aantal niet evidente beslissingen: we kozen om niet samen te slapen maar in plaats daarvan elk bij een kindje te gaan liggen dat die veiligheid nodig had. We deden de avondrituelen in onze aparte gezinnen, en splitsten regelmatig op tijdens de dag zodat de kinderen konden kiezen om eens in het huisje te blijven of juist wel elke dag te gaan zwemmen. Onze twee meiden kregen wat meer vrijheid zodat ze hun eigen ding konden doen en elke avond was filmavond, terwijl schermtijd anders streng gelimiteerd is. Kortom, we deden als koppel en als ouders veel water bij de wijn. Op andere vlakken boden we dan weer extra structuur. In de opleiding opstellingswerk die we deze zomer volgden, konden we ervaren wat het effect van de plaats aan tafel kan zijn op de dynamiek in een (samengesteld) gezin. Dus kozen we op dag één (en onder luid protest) zelf waar de vaste plaatsen van die week zouden zijn. Na de 3e maaltijd was het protest uitgedoofd en konden we zelf voelen hoe er een zekere rust neerdaalde tijdens de maaltijden. We hielden aan vaste slaaptijden en aan 3 maaltijden samen, zodat er elke dag vaste ankerpunten waren. Wanneer je zo gefocust bent op de praktische kant en op hoe het is voor de kinderen, is het makkelijk om als koppel de verbinding wat te verliezen. Dat we de verwachtingen voor de reis op voorhand goed besproken hadden zorgde al een realistische ingesteldheid. Daarnaast schonken we extra aandacht aan kleine momenten van verbinding: een extra knuffel, eens koffie maken voor elkaar en een goede portie humor. En we wisten dat naarmate de week vorderde en de spanning bij de kinderen steeg, we ook elkaar wat meer ruimte moesten geven, terwijl we tegelijk bewust momenten van verbinding creëerden wanneer we even alleen waren. Deze vakantie was een mini-versie van wat in ons gezin op grotere schaal ook gebeurt: we moeten balanceren tussen wat leuk is (maar druk) en wat rust brengt (maar minder leuk is). Zowel voor de kinderen als voor onszelf is het telkens opnieuw zoeken naar die balans, en regelmatig merken dat we even te ver ging in de ene richting of in de andere. Essentieel daarin blijft de communicatie tussen ons als koppel. Met elkaar regelmatig dezelfde vragen te stellen: Hoe heb jij dat beleefd? Hoe was dat voor jou? Had iets anders je beter geholpen in die situatie? Ontbreekt er voor jou op dit moment iets in onze relatie/in ons leven? Wat is dat dan? Wat kunnen we daar samen aan veranderen? Hoe gaat het met jouw kindjes? Hoe staan ze ten opzichte van ons gezin? Wat hebben ze nodig? KInderen groeien snel, en hun behoeften veranderen. Maar ook wij gaan door onze seizoenen en ook onze behoeften en verlangens evolueren met elk jaar, elke maand en (zeker als vrouw) haast iedere dag. Het evenwicht zoeken tussen structuur en flexibiliteit is niet evident, maar het is een vaardigheid die beter wordt met oefening. Wij hebben duidelijk gekozen voor een gezinssituatie waarin we veel kunnen oefenen en veel kunnen leren. Wij niet alleen, ook van onze kinderen wordt best wel wat aanpassingsvermogen verwacht. Maar wanneer we met zachtheid, met open geest en open hart naar elke uitdaging blijven kijken, blijkt telkens weer welke rijkdom daarin verscholen ligt.

De foto hierboven nam ik in Hastings, een paar weken geleden. We gingen er een weekendje samen tussenuit, en kwamen op dat weekend elkaar en onszelf op meer dan één manier tegen. Terwijl we door de oude stad slenterden gingen onze gesprekken van stroef naar weer erg vlot. Dit straatje passeerden we twee keer. De eerste keer, lukte het niet om een foto te maken. Er zat gewoon teveel in de weg. Tegen de tijd dat we er toevallig weer passeerden, konden we er alweer om lachen. Dit toont voor mij heel mooi hoe intens romantische relaties kunnen zijn. Op het ene moment lijkt het alsof alles op wieltjes loopt, en op het andere moment lijkt niets te vlotten. Bij het ene koppel gaan die golven al wat feller op en neer dan bij het andere, en het ene moment is ook het andere niet. Maar persoonlijk ken ik geen enkel koppel waarbij het altijd rozengeur en maneschijn is (al hoop ik dat jij, lezer, net die uitzondering bent! Laat het dan zeker weten, we kunnen altijd nog meer leren.) We horen van koppels vaak de verzuchting 'In mijn andere relaties loopt het altijd vlot, maar in mijn romantische relatie loop ik steeds tegen conflict aan.' Of deze 'ik kan heel makkelijk met mensen verbinden maar bij mijn partner hou ik juist afstand, waarom is dat toch?' Soms gedragen we ons in een relatie helemaal anders dan we ons voorgesteld hadden. We zijn niet altijd de partner die we graag zouden zijn, en vervallen in patronen die ons brein lijken te hijacken. En eigenlijk is dat precies wat er gebeurt. Ons brein wordt gehijackt. Of, juister misschien, ons brein ontvangt een signaal (trigger) dat een oud programma inschakelt. Een programma dat ooit geïnstalleerd werd als reactie op een zeer gelijkaardige situatie, of als reactie op dezelfde emotie, een sensorische prikkel of een bepaalde gedachte. Onder die automatische reacties zijn er een aantal universele: we lopen allemaal weg van vuur en maken onszelf klein als het koud is. Maar veel van deze reacties zijn ook aangeleerd. Ik krimp ineen als ik iemand hoor roepen terwijl een ander de neiging heeft om terug te roepen. De één is blij met een complimentje terwijl een ander zich maar wat opgelaten voelt. Of je makkelijk hulp kan vragen, nee kan zeggen, feedback kan ontvangen of confrontatie kan aangaan is niet instinctief ingebakken. Je hebt het ergens geleerd. Onze patronen vormen zich grotendeels in onze (vroege) kindertijd. We krijgen ze mee van onze ouders (en geven ze mee aan onze kinderen). We leren ze door interacties op school, met familie, leerkrachten en pikken het één en ander op van de media (denk maar aan de onderwerpen waarover je ouders niet spraken en die je dan maar in boekjes ging zoeken). En het zijn patronen die ons dienen op het moment dat we kinderen zijn. In een gezin waarin conflict geen plaats heeft leer je als kind je woede onderdrukken. Merk je dat papa een lastige tijd doormaakt, dan ga je niet vragen om hulp. Is mama snel boos, dan leer je al snel om jezelf aan te passen of leer je goed hoe je in tegenaanval kan gaan. En maar goed ook: het zijn patronen die je als kind nodig hebt om goed te kunnen functioneren, voor je eigen veiligheid en, in sommige gevallen, om te overleven. En dan spoelen we even 30, 40, 50 of 60 jaar vooruit. Je partner is niet je ouder, maar de relatie is vaak wel de meest hechte die je hebt (op je kinderen na), en je hebt nu eenmaal een hele set 'skills' geleerd om met hechte relaties, met liefde, om te gaan. Sommige van die skills zijn misschien nog nuttig, andere helemaal niet meer. Want ondertussen ben je geen kind meer, en sta je in een relatie waarin je zelf keuzes kan maken. Je bent niet langer afhankelijk, maar hebt de vrijheid om te kiezen waar je naartoe wilt, en met wie. Toch zolang je bewust uit oude patronen kan blijven, of eruit kan stappen wanneer je merkt dat je weer middenin zit. Hoe weet je dan of je in een oud patroon zit? Of er een oud programma getriggerd is? Je herkent de patronen vaak aan verzuchtingen als 'we belanden steeds in hetzelfde straatje' of 'ik kijk hem nog maar aan en hij denkt al dat ik boos ben.' Je herkent ze ook aan emotionele reacties die erg uit proportie lijken en die je moeilijk kan verklaren als je er op een rustig moment over reflecteert. Patronen zijn vaak een kluwen van emoties, fysieke reacties, gedachten en gedrag, voor een groot deel onbewust, en er vat op krijgen doe je in kleine stapjes. Hoe doorbreek je oude patronen? 1. Kijk terug Waar zie je dezelfde patronen steeds weer terugkeren in je leven? Waar herken je ze van? Van andere personen in je leven? Uit je eigen kindertijd? 2. Bedank voor bewezen diensten Erken voor jezelf de waarde van die oude programma's en patronen. Je hebt ze omdat ze ooit nuttig waren. Bedank ze voor wat ze voor je gedaan hebben, voor de bescherming die ze je brachten. 3. Zie het gebeuren Wat je gezien hebt kan je nooit meer ont-zien. De kans is groot dat je steeds vaker ziet dat je in een patroon schoot, of er nog middenin zit. Dat kunnen zien, je er bewust van zijn, is al een grote stap. Geef jezelf de tijd daarvoor. Het duurt jaren voor onze programmatie helemaal afgesteld is. Dat verdwijnt dus ook niet van vandaag op morgen. 4. Neem verantwoordelijkheid Herken wat aanleiding geeft tot de patronen/programmatie. Welke woorden, gedachten, beelden roepen deze reactie op? En wat wil je reactie je precies vertellen? Zit hier trauma onder, ga daar dan mee aan de slag, bijvoorbeeld bij een therapeut, via EMDR, TRE-oefeningen thuis (vind je op Youtube) of via schrijven, meditatie, creatief bezig zijn, gesprek met een vriend/vriendin, enz. Neem verantwoordelijkheid voor jouw aandeel in het patroon en ga ermee aan de slag. Wanneer één persoon in de relatie beweegt, beweegt de ander sowieso mee. 5. Kies voor andere patronen Eens je ziet hoe je het niet meer wilt doen, is het belangrijk om je af te vragen hoe je het dan wel wilt doen. Hoe wil je eigenlijk omgaan met meningsverschillen in je relatie? Hoe wil je graag praten over derden wanneer ze er niet bij zijn? Hoe wil je graag reageren op een kind dat niet doet wat je vraagt? Voor mij was één van de belangrijkste nieuwe patronen om me te verontschuldigen voor oude patronen. 'Sorry, ik was getriggerd in een oude pijn die ik op jou plakte, maar die daar eigenlijk niet thuishoort.' Of 'Mijn zenuwstelsel nam het even over en daardoor heb ik dingen tegen jou gezegd die ik helemaal niet meen. Als ik je daarbij gekwetst heb dan spijt dat mij.' Relaties kunnen dan wel raadselachtig en mysterieus lijken, ze volgen vaak heel herkenbare verhaallijnen. Soms is inzicht daarin voldoende om vastgeroeste patronen al in beweging te zetten, en samen een nieuw vervolg aan het verhaal te breien. Herken jij dit uit vorige relaties? Of voor de heel moedigen: uit je huidige relatie? Wil je daar graag hulp bij? Voor jezelf of als koppel? Neem dan contact op met ons voor meer info!

Deze foto nam ik in de zomer, toen Tom en ik samen een opleiding 'systemisch werk' volgden bij Ingrid Reinders. Ingrid had ons beide al eerder begeleid, dus we kenden de kracht van familieopstellingen, maar het was pas wanneer we ook zelf de begeleiding deden dat ik echt kon ervaren hoe bijzonder opstellingswerk echt is. Wanneer je werkt met familieopstellingen of organisatieopstellingen, ga je ervan uit dat ieder van ons deel uitmaakt van een systeem. (We maken zelfs deel uit van heel wat systemen, maar werken in een coaching sessie meestal rond één systeem per keer.) Dat systeem heeft heel veel invloed op hoe we functioneren, wat we voelen en denken, kortom, op wie we zijn. Wanneer dat systeem op een natuurlijke manier georganiseerd is, wanneer ieder daarin de correcte plaats inneemt, geeft dat rust en een stevige basis. Maar heel vaak zitten onze systemen een beetje in de war, en zien hoe ze dan precies in de war zitten kan heel erg helpen om verandering te brengen in situaties die volledig vast lijken te zitten. In een opstelling maken we gebruik van de ruimte om helderheid te krijgen in bepaalde situaties: - Waarom klikt het wel met mijn moeder maar niet met mijn vader? - Wat zorgt ervoor dat die bepaalde collega en ik steeds in conflict vervallen? - Waarom voel ik me zo klein als ik samen met m'n vrienden op stap ga? We zetten figuren op de tafel of leggen gekleurde viltjes op de grond om te kijken, en te voelen, hoe het nu is, hoe het ooit was, en hoe het zou kunnen zijn. Familieopstellingen (zoals ontwikkeld door Bert Hellinger) en organisatieopstellingen worden traditioneel in groep gedaan waarbij verschillende representanten verschillende personen in het leven van de vraagsteller voorstellen. Toch kan je ook in een 1-op-1 setting heel goed gebruik maken van familie- of andere opstellingen. Hoe gaan we dan te werk? In een kort introductiegeprek kijken we samen naar welke situatie vraagt om meer helderheid. Vaak starten we met een tafelopstelling waarbij we figuren uitzetten op een tafel. Die figuren kunnen mensen voorstellen, maar ook bepaalde emoties, gedachten of zelfs nog volledig onbekende factoren. Zo coachte Tom mij in een opstelling over waarom het zo lang duurt voor ik aan de renovatie van mijn huis begin, waarbij ik een figuur uitzette die stond voor datgene dat mij blokkeert om eraan te beginnen. Een tafelopstelling is een ideale manier om op een zachte manier over te gaan van hoofd naar hart, van denken naar voelen. Wanneer je helemaal geland bent in het verhaal dat zich ontplooit, kan je via plaatsen in de ruimte, aangegeven door een stuk papier, een doek of een andere markering, letterlijk plaatsnemen in het systeem. Dat is voor de cliënt interessant, maar ook voor de coach. Want net als representanten in een grote familieopstelling, kan je ook als coach verschillende personen/deelpersoonlijkheden of abstracte begrippen representeren. Ook krijgt je als cliënt een veilige ruimte waarin je deze personen of aspecten van je leven letterlijk kan aankijken en ze kan aanspreken, wat heel krachtig kan zijn. Wanneer je zelf op de plaats van de ander gaat staan, en vanuit dat perspectief naar jezelf kijkt, kan dat heel verrassend en verrijkend zijn. In onze praktijk gebruiken we verschillende soorten opstellingen. Naast familieopstellingen werken we ook met voice dialogue, waarbij je verschillende delen in jezelf aan het woord laat, en met plaatsankers (een NLP-interventie) waarbij je gaat invoelen hoe verschillende keuzes, momenten, situaties, enz. je beïnvloeden. Het is telkens een kwestie van aanvoelen, inschatten en uitproberen wat past bij een cliënt, bij een specifieke situatie of op een bepaald moment. We gebruiken opstellingen uiteraard in live coaching, maar ik heb ook al gewerkt met opstellingen in de ruimte, of gevisualiseerde opstellingen, in een online coaching gesprek, met ook zeer intense ervaringen tot gevolg. Tom en ik hebben geluk: wij kunnen elkaar regelmatig coachen. Maar ik gebruik ook wel eens technieken om zelfstandig mee te werken. Daarvan wil ik er vandaag eentje met je delen: Oefening voor thuis: zelf invoelen met plaatsankers Deze techniek werkt goed om meer helderheid te krijgen in een bepaalde keuze. Hij zal je geen pasklare antwoorden geven, maar vaak wel een duidelijker emotioneel signaal, wat je extra informatie geeft om je beslissing te nemen. Neem een aantal gekleurde blaadjes papier, één voor elke mogelijke keuze die je kan maken + één extra blad om jezelf voor te stellen. Bijv. 1 = ik blijf in mijn huidige job, 2 = ik neem ontslag en ga studeren, 3 = ik zoek een andere job en 4 = ikzelf op dit moment. Leg deze blaadjes (ankers) op een plaats in de ruimte die goed voelt voor jou. Ga nu eerst op je eigen plaats staan en doe even je ogen dicht. Adem een paar keer diep in en uit, en stel jezelf de vraag: 'hoe is het hier?' Er is geen juist of fout antwoord, wat is, is. Ga nu om de beurt op elk van de keuzes staan, en stel jezelf steeds weer diezelfde vraag: 'hoe is het hier?' Als je voelt dat de emotie hoog zit, ga dan even terug op je eigen plek staan om tot jezelf te komen. Stap dan pas naar een andere keuze toe. Als je merkt dat er niets komt, geef jezelf dan niet op de kop. Laat het rusten en probeer het later nog eens. Net na het opstaan of net na een dutje is vaak een goed moment, omdat je denken dan nog soepel is (in mijn ervaring toch). Wat je doet met de informatie die komt is natuurlijk volledig aan jou. Toen we eind juni moesten beslissen of mijn zoon een studiejaar zou overslaan, deed ik deze oefening en merkte ik dat één van de keuzes vooral veel angst opriep. Toen ik dat voelde, besefte ik plots waarom de keuze zo moeilijk was. Ik koos ervoor om de angst geen doorslaggevende stem te geven, en maakte de keuze in de wetenschap dat die keuze moed vereiste, en wetende dat ik als ouder best wel moedig kon zijn. Wil je graag meer weten over hoe we met opstellingswerk aan de slag gaan in onze coaching? Of wil je eens luisteren of het iets voor jou kan zijn? Neem dan gerust contact op! Heb je zelf al eens een opstelling meegemaakt? Hoe heb je dat ervaren? Vond je het ook magisch of was het echt niks voor jou?

Net zoals in de meeste relaties, loopt het bij ons ook niet altijd van een leien dakje. De drukte van het alledaagse leven neemt ons mee op sleeptouw en we verliezen elkaar wat uit het oog. Of de spanning loopt op door kleine ergernissen allerhande en we merken dat we rond elkaar heen dansen om niet in een groter conflict te belanden. Soms lukt dat, en soms worden we toch nog verrast door iets waar we tegenaan lopen. Frustrerend is dat, elke keer opnieuw. Maar op zich is dat natuurlijk ook niet zo verwonderlijk. We worden allemaal wel eens geraakt door onze partner, op fijne en minder fijne manieren. Doodnormaal. Wat ons soms wel nog kan verrassen, is hoe moeilijk het kan zijn om onszelf in dat moment te overstijgen: we zien het gebeuren, we weten waarom het gebeurt en waar onze reactie uit proportie is, en toch kunnen we het precies niet laten om uit reactie te blijven. Iets dat sterker lijkt dan onszelf flapt er iets uit, of slaakt een geïrriteerde zucht. En hups, weg verbinding! Na veel, heel veel oefenmomenten samen, hebben we gelukkig ondertussen wel al een aantal tricks waar we op kunnen terugvallen wanneer die verbinding zoek is. Sommige kunnen we gebruiken om opnieuw te verbinden na een conflict, andere zijn dan weer beter om elkaar op te zoeken nadat we lange tijd in ons eigen wereldje vertoefd hebben. Voor ons zijn ze de vonkjes die ons vuur brandend houden, ook wanneer het buiten stormt. Nieuwsgierig naar hoe wij dat aanpakken? Hier zijn onze favoriete tricks om snel verbinding te creëren of te herstellen: 1. Een goed gesprek Je emoties verwoorden, vertellen wat er in je omgaat en hoe je dat voor jezelf kadert, het zijn essentiële stappen om na een moeilijk moment terug wat meer ontspanning te creëren. Een goed gesprek betekent voor ons dat wanneer de ene praat, de ander luistert met als enige focus om zo goed mogelijk te begrijpen wat je partner zegt. Het betekent ook dat je jouw beleving verwoordt zonder de ander iets te verwijten of aan te vallen. 'Ik voelde me onveilig' is oké. 'Jij hebt me in de steek gelaten' is dat minder. Een goed gesprek staat en valt met jouw intentie en energie. Merk je dat je nog met veel woede zit, probeer eerst jouw stress niveau te laten zakken zodat je met een open houding naar je partner kan kijken en luisteren. 2. Bewuste aanraking Neem even de tijd om elkaar eens goed knuffelen, of voor een extra lange zoen wanneer je elkaar ziet na een lange werkdag. Aanraking zorgt voor de aanmaak van oxytocine, het hormoon dat ons helpt verbinden met elkaar. Niet iedereen heeft het even gemakkelijk met aanraking, dus praat daar als koppel over. Waar heb jij nood aan? Waar heeft je partner nood aan? Wat voelt oké op welk moment? Een aanraking die bewust en liefdevol is heeft een enorme kracht, onafhankelijk van waar je aanraakt. Het is jouw intentie en energie die het verschil maakt. 3. Verlaag je eigen stress Ik kan heel moeilijk verbinden wanneer ik me gespannen voel, en ik weet dat ik daarin niet alleen ben. Soms is een moment alleen nemen de beste manier om terug te verbinden, hoe ironisch dat ook mag klinken. Ons hart sluit wanneer we spanning (lichte angst) ervaren. Het gaat terug open wanneer we ons ontspannen en veilig voelen. Niet zo vreemd, toch? Als je in een conflict zit als koppel is even een time-out nemen soms zelfs de enige manier om terug tot verbinding te komen. Anders blijf je elkaar triggeren en ontploft de boel. Ik spreek uit ervaring. 4. Het 3-minuten spel Het 3-minuten spel is een hele leuke en veilige manier om terug dichter bij elkaar te komen. Het is heel simpel: je vraagt aan je partner om 3 minuten lang voor jou iets te doen, of je vraagt om je partner 3 minuten lang ergens aan te raken. Je partner mag daar vrijuit ja of nee op zeggen (ook een goede oefening in grenzen invoelen en aangeven), en is ook verantwoordelijk om een authentiek antwoord te geven. Wat zo leuk is aan deze oefening is dat je zelf heel goed kan voelen waar jouw behoeften liggen op dat moment, en waar je bereidheid ligt om de behoeften van de ander te helpen invullen. Ik vroeg al aan mijn partner om 3 minuten samen te dansen, om me iets te vertellen of om mijn voeten te masseren. De opties zijn eindeloos, en het kan best spannend worden. 5. Samen ontspannen Hebben we een aantal moeilijk dingen besproken en voelen we dat de sfeer wat zwaar geworden is? Dan kan het bij ons heel erg helpen om samen de humor op te zoeken, met een komische serie, bijvoorbeeld (we zijn grote fans van Chantal op Eén, maar ook van Friends of In de Gloria). Of we spelen samen een spelletje (Trivial Pursuit!) of gaan een dagje naar de sauna. Door samen iets leuks te doen waarbij we gewoon genieten van de activiteit, zakt onze stress en creëren we ruimte voor speelsheid en kwetsbaarheid. Wat zijn jullie manieren om als koppel terug te verbinden wanneer je even van elkaar wegdrijft? Merk je dat jullie vaak terugvallen op dezelfde strategieën of verzinnen jullie regelmatig iets nieuws? In onze koppelretreats mogen we vaak getuige zijn van de onvoorstelbare kracht van een open en eerlijk gesprek. Hoe helend het kan zijn om door je partner gezien te worden in alles dat je bent, de mooie en de kleine kantjes. Hoe bevrijdend het kan zijn om uit te spreken waar je bang voor was en hoe intens het kan zijn om je eigen grenzen en die van je partner te mogen voelen. Opnieuw en dieper verbinden, met elkaar, met de mensen rondom ons en met de wereld daarbuiten is waar wij elke dag naar streven. Met vallen en opstaan, maar ook vooral met heel veel warmte en plezier.

Een eerste blogpost op een nieuwe blog... zelfs voor een ervaren blogger blijft het telkens een spannend moment. Welke toon zet je? Wie worden de lezers? Waar start je mee? Wel, voor deze blog was die laatste vraag niet zo moeilijk. Ik begin bij het begin: onze naam, en bij uitbreiding ons logo. Waar staan die voor? Waarom kozen we juist deze naam? Wat willen we ermee bereiken? Show Yourself (toon jezelf) was voor ons de naam die na veel heen-en-weren eruit sprong als 'dit klopt helemaal!' Het omvat de kern van al onze activiteiten en de belangrijkste waarden waarop we die activiteiten bouwen: openheid, verbinding, eerlijkheid, en vertrouwen. In het logo, met de vorm van een slakkenhuis, willen we uitdrukken hoe dit proces van onze binnenkant naar buiten loopt, maar hoe de invloed van buitenaf ook effect heeft op ons 'huis'. Jezelf tonen is minder evident dan het lijkt, voor veel mensen, en ook voor ons. Het vraagt moed om jezelf te laten zien zoals je bent, want je riskeert de kans dat je afgewezen wordt. Al van jongs af aan leren we dat er bepaalde delen zijn van onszelf die we beter verbergen, om ze te maskeren: de trots die we voelen als we iets goed kunnen, of onze pijn wanneer we het onderwerp zijn van een grapje. Soms leren we als kind om onszelf kleiner te maken zodat we niet zo bedreigend over komen, of we maken onszelf groter om ons kwetsbare hart te beschermen. In beide gevallen steken we een deel van onszelf weg, zetten we het even op zolder. Soms zitten delen van onszelf zo lang op zolder dat we vergeten dat ze er überhaupt nog zijn. 'Ik ben absoluut niet creatief' zei ik ooit. Ondertussen weet ik beter. Maar delen van onszelf die we niet tonen willen toch gezien worden. Vroeg of laat gaan ze op de vloer van die zolderkamer bonken. Of ze komen ongewild naar beneden en je ziet jezelf reageren op een manier die je niet herkent. Daar kan je op twee manieren mee om gaan: ofwel stuur je ze met geweld terug naar die zolderkamer en probeer je de deur dubbel en dik te sluiten (werkt tijdelijk en vraagt veel energie), ofwel nodig je ze uit om te zeggen wat ze je willen vertellen, om zichzelf te tonen. Delen van jezelf integreren, deze naar buiten brengen, met jezelf en met anderen in verbinding treden en ook de ander herkennen in elk deel van zichzelf - daar willen wij, Jorinde en Tom, met Show Yourself bij helpen. Zelf ben ik door de jaren heen meester geworden in mezelf wegsteken: niet teveel eruit flappen (voor iemand met ADHD is dat niet evident), emoties zoveel mogelijk onder controle houden en de rommel letterlijk en figuurlijk in kasten wegsteken. 'Show Yourself' is dus ook voor mij een constante reminder aan waar mijn uitdaging ligt en wat ik belangrijk vind. Het is immers de voorwaarde voor elke authentieke verbinding: als ik mezelf niet aan de ander toon, kan die niet verbinden met wie ik echt ben. We passen ons aan om erkend te worden, maar vergeten daarbij dat de ander zo enkel onze aangepaste versie kan zien en erkennen. We willen gezien worden, maar durven onszelf niet te tonen. Show Yourself is een praktijk in Sijsele (bij Brugge) voor individuele coaching op privé en professioneel vlak (bv. leiderschapscoaching), begeleiding voor koppels en opleidingen in groep via trajecten en retraites. We ontwikkelen voortdurend nieuwe opleidingen en technieken aan de hand van de trainingen en seminaries die we volgen, boeken die we lezen, gesprekken met therapeuten en coaches, en natuurlijk, vanuit datgene waar we zelf actief mee aan de slag gaan. Onze grootste invloeden zijn Marshall Rosenberg (verbindende communicatie), the Gottman Institute, Stan Tatkin, Gabor Maté, Brené Brown, Esther Perel, Lencioni, Hannah Cuppen e.a. In ons dagelijkse leven hebben we de vruchten al zovele malen kunnen plukken van het werk dat we deden: een diepere verbinding met vrienden en familie, met onze kinderen, en natuurlijk met elkaar. We maken bewustere keuzes en leren onze eigen patronen herkennen, begrijpen en veranderen. 'Show Yourself' is voor ons het motto waaraan we elke volgende stap toetsen.