‘Weet jij nog welke maat ik had van broeken?’ vraagt hij aan de telefoon terwijl hij in de winkel staat en ik thuis het eten klaarmaak.
‘Nee, moet ik dat dan weten?’
‘Ik ken jou maat wel hoor!’
Hij zegt het al lachend maar ik voel me even schuldig. Ja, hij kent mijn maat wel, maar die is dan ook gewoon door de band dezelfde, voor broeken, jassen, truien, enz. Mannenmaten zijn een beetje een soep, en hij moet ze zelf ook opnieuw opzoeken (of mij vragen). En terwijl mijn verdedigingslinie zich deskundig opstelt, begrijp ik dat er in mij iets anders wordt geraakt: ik vind dat ik het zou moeten weten. Ik realiseer me ook dat mijn moeder de maat van mijn vader vast wel kent. En dat ik zijn maat ook zou kennen moesten we vaker samen kleren kopen (doen we dat te weinig?). En dat het een deeltje is van zijn handleiding dat ik nog niet ken.
‘Zijn handleiding’? vraag je je nu misschien af. Ja, zijn handleiding. Het bestand in mijn hoofd waarin ik heel zorgvuldig alle informatie over mijn partner opsla die van belang is, voor mij of voor hem. Zoals hoe hij graag zijn koffie drinkt en wat hij nodig heeft na een lange werkdag. Maar ook wie zijn beste vrienden zijn en tegen wie hij moeilijk ‘nee’ kan zeggen. Beetje bij beetje schrijven we doorheen ons leven de handleiding van iedere persoon die voor ons (tijdelijk) belangrijk is. We leren hoe we het best bepaalde situaties aanpakken en wat een trigger is voor de ander. We ontdekken waar we hen een plezier mee kunnen doen, en wat teveel gevraagd is op welk moment.
John en Julie Gottman van The Gottman Institute spreken over ‘love maps’ of ‘liefdeskaarten’ van koppels. Uit onderzoeken blijkt dat deze love maps een absolute must zijn in een relatie: elkaar door en door kennen zorgt voor een stevige basis van vriendschap waarop alle andere aspecten van een langdurige relatie gestoeld zijn.
Het idee van de ‘handleiding’ kwam bij mij op na een romantisch weekendje in Frankrijk. We hadden, onder andere, gesproken over de moeder van mijn partner die jong gestorven is na een lange ziekte. Ik stelde me voor hoe dat zou zijn voor een relatie, en specifiek voor onze relatie. Stel dat ik ziek word, en overlijd, zou hij iemand nieuw vinden? Zou ze hem net zo goed leren kennen als ik hem ken? Ik hoop alvast dat hij iemand zou vinden die hem even graag ziet als ik hem zie, en als ik dan een handleiding zou kunnen schrijven over hoe je hem kunt liefhebben, wat zou er dan in staan? Zo rijpte het idee van een handleiding voor je partner in onze twee hoofden verder, en sindsdien refereren we er vaak naar.
De handleiding die we in ons hoofd creëren is vaak een samenraapsel van allerlei ervaringen, verhalen, ideeën en veronderstellingen. Soms denken we dat hij helemaal correct is maar blijkt, bij zorgvuldig nalezen, dat er heel wat hoofdstukken gewoon nergens op slaan. We hebben ze gefabriceerd of geïnterpreteerd vanuit onze eigen denkwereld.
Of we denken dat het boek behoorlijk vol is, maar wanneer we met iemand anders praten realiseren we ons dat er nog heel wat lege bladzijden zijn. Dat we niet precies weten hoe onze partner denkt over zus of zo, en hoe hij/zij graag het tuinonderhoud aanpakt.
En natuurlijk vergeten we die handleiding regelmatig te updaten, terwijl niets zo snel verandert als wie we zijn. (Nee, zelfs de technologie niet, want die verandert pas wanneer wij een idee hebben.)
In de handleiding die ik van mijn partner heb zijn best nog wat lege pagina’s. Dat kan ook niet anders als je elkaar pas 5 jaar kent. Zelfs in de handleidingen die ik van mijn kinderen heb ontbreken nog delen. En ik weet dat er pagina’s in elke handleiding zijn die aan een revisie toe zijn. Eet hij nog steeds het liefst van al chili? Welke app gebruikt hij nu voor zijn planning (Todoist! Hij vertelde het me gisteren nog) en hoe zit het nu tussen hem en die ene collega met wie het een tijdje geleden niet zo vlotte?
In de handleiding die hij van mij heeft zijn ook nog veel lege pagina’s. Dat is deels omdat we weinig tijd hebben gehad om te praten de laatste tijd, en deels omdat ik soms moeite heb met te delen wat ik belangrijk vind. Ik ben, in vele opzichten, een gesloten boek (wat leuk als je metaforen aansluiten op elkaar 😉) Lege bladzijden zijn zelden aan één van beide partners te wijten, en je moet met twee zijn om ze te vullen: één persoon die vanuit nieuwsgierigheid en oordeelloosheid luistert, en één persoon die vanuit openheid en vertrouwen wil vertellen wat er echt in hem/haar omgaat. En ja, dat is soms kwetsbaar (wat vind jij leuk in bed?), en vraagt moed, van beide kanten.
Als je merkt dat je in de drukte van alledag wat naast elkaar begint te leven (herkenbaar!), dan kan het fijn zijn om even bewust een revisie te doen van de handleiding, via een gesprek, of via een leuk spel. Spellen als Openhartig en Vertellis zijn er speciaal voor gemaakt, maar je kan ook gerust zelf iets verzinnen om op een andere manier met elkaar in gesprek te gaan.
Hier zijn alvast 4 ideetjes voor een update-avond...
1. Ga tellen tot 10 (of 20, of 100) en zeg bij elk getal iets over jezelf: bijv. 1 – ik heb maar één kat omdat onze kat niet overeenkomt met andere katten. Of ik heb nog maar 1 keer echt een job gedaan die ik leuk vond. Je kiest zelf hoe diep je gaat.
2. Neem een pakje kaarten met mooie prenten (bijv. die van Dixit, of van een ander spel). Je kan ook door een magazine bladeren en er foto’s uit pikken. Vertel bij elke foto/tekening waaraan deze je doet denken: een herinnering, een aspect van jezelf, een film die je ooit met je beste vriendin bekeek...
3. Kies een topic uit en stel elkaar zoveel mogelijk vragen hierover, zodat je echt naar de diepte kan gaan. Je luistert zonder oordeel en vanuit nieuwsgierigheid. Mogelijke onderwerpen zijn geld, seks, wonen, werken, kinderen, huisdieren, het milieu, hobby’s, politiek, kunst... (let goed op je eigen triggers bij bepaalde onderwerpen!)
4. Maak je eigen bucket list en deel die met elkaar. Kijk eens of je van de persoonlijke items iets op de gezamenlijke bucket list kan zetten. Jij wil graag met dolfijnen zwemmen en ik wil graag naar Amerika? Oké, dan gaan we naar Florida waar je ook met dolfijnen kwam zwemmen.
Het is vrijdag, en vanavond hebben wij ook even tijd voor ons twee. Ik ga alvast eens polsen of mijn partner zin heeft in één van deze ideetjes.
Welke vind jij het leukst klinken? En hoe staat het met de handleiding die jij hebt voor je partner, je zoon, je moeder of je beste vriend?